Muslim Design Identities

This section is dedicated to Muslim design identities, which are of major significance in the religious-ethnic design identity of Jerusalem’s urban scene.

The impact of the Muslim identity is a result of two main factors. The first is due to the significance of artistic design and craftsmanship in Islamic culture. The second factor is a chronological-historical one. The 7th century Dome of the Rock and the 11th century al-Aqsa Mosque were followed by almost 700 years of continuous Islamic architectural presence. This extended period is divided into three major sub-periods. The first is the Mamluk era, in the 13th-16th centuries, with its intricate and decorative stone features in the monumental structures in and around the Haram al-Sharif/Temple Mount compound*.

The second period is the 400 years of Ottoman Rule, from the 16th century, when Sultan Suleiman the Magnificent built the Old City wall and gates. These are considered one of the most impressive city wall designs of their time. Since the Ottoman Period, folk art, such as Hajj paintings, has become prevalent, both in the narrow alleyways of the Muslim Quarter of the Old City and in the picturesque Arab villages around Jerusalem.

In the 1920s-1940s, during the British Mandate Period, lavishly designed villas, some of them decorated with colorful glazed tiles, were built in affluent Arab neighborhoods, mostly in Talbieh, Katamon and Baq’a in South-West Jerusalem. Many of these Arab buildings, which were built by Christian Arabs, have identical design features as those of Muslim Arabs.

* The name Haram al-Sharif (Noble Sanctuary in Arabic) is also referred to as the Temple Mount in both Jewish and Christian sources.

الهويّات التصميميّة الإسلاميّة

هذا الفصل مكرّس للهويّات الاسلاميّة ذات الأهمّيّة الكبيرة في الهويّة التصميميّة الدينيّة – الإثنيّة للنسيج المدينيّ في القدس. تأثير الهويّة الاسلاميّة مصدره عاملان أساسيّان. العامل الأوّل متعلّق بأهمّيّة التصميمات الفنّيّة وأهمّيّة الفنون في الثقافة الإسلاميّة. أمّا العامل الثاني فهو كرونولوجيّ – تاريخيّ. قبّة الصخرة من القرن الـ 7 الميلاديّ والمسجد الأقصى من القرن الـ 11 كانا بداية وجود الفنّ المعماريّ الإسلاميّ الذي استمر حوالي 700 سنة متواصلة تقريبًا. هذه الفترة الطويلة مقسّمة إلى ثلاث فترات ثانويّة أساسيّة. الفترة الأولى هي فترة المماليك التي امتدّت ما بين القرن الـ 13 والقرن الـ 16، بمميّزاتها الحجريّة المركّبة والزخرفيّة في المباني الدينيّة الضخمة في الحرم الشريف وما حوله.

الفترة الثانية هي سنوات الحكم العثمانيّ الـ 400 والتي امتدّت من القرن الـ 16؛ في هذه الفترة بنى السلطان سليمان القانونيّ أسوار البلدة القديمة وبوّاباتها. تعتبر هذه الأسوار من أعظم الأسوار التي بُنِيَت في تلك الفترة في العالم. منذ العصر العثمانيّ، ينتشر فنّ شعبيّ يتمثّل في رسوم تتعلّق بالحجّ، في أزقّة الحيّ الإسلاميّ الضيّقة، وكذلك في القرى العربيّة المحيطة بالقدس.

الفترة الثالثة وهي فترة فترة الانتداب البريطانيّ منذ عشرينيّات وحتّى أربعينيّات القرن الـ 20، أي في فترة الانتداب البريطانيّ، بُنِيَت في الأحياء العربيّة الغنيّة في جنوب غرب المدينة، وبشكل خاصّ في الطالبيّة، القطمون والبقعة، ڤيلّات بتصاميم وفيرة وغنيّة بعضها مزخرفة بالخزف المزجّج والملوّن. الكثير من هذه المباني العربيّة التي أقامها عربٌ مسيحيّون، تعرض مميّزات مماثلة لتلك التي بناها عربٌ مسلمون.

للمزيد

זהויות עיצוב מוסלמיות

פרק זה מוקדש לזהויות עיצוב מוסלמיות, שנוכחותן בולטת במיוחד במרקם האורבני של ירושלים. השפעתה של הזהות העיצובית המוסלמית היא תוצאה של שני גורמים עיקריים. האחד קשור למעמדם המרכזי של אמנויות ומוטיבים קישוטיים בתרבות האסלאם. הגורם השני הוא כרונולוגי-היסטורי. כיפת הסלע מהמאה ה-7 ומסגד אלאקצא מהמאה ה-11 היו ראשיתה של נוכחות אדריכלית אסלאמית רציפה במשך מאות שנים. תקופה ארוכה זו מחולקת לשלוש תקופות משנה עיקריות. התקופה הראשונה היא התקופה הממלוכית, מהמאה ה-13 ועד המאה ה-16, על מאפייני האבן המורכבים והדקורטיביים שלה במבנים המונומנטליים בתוך אל-חַרַם א-שַריף (הר הבית)* וסביבו.

התקופה השנייה היא 400 שנות השלטון העות’מאני, מהמאה ה-16; בתקופה זו בנה הסולטאן סולימאן הראשון (הידוע בכינויו סולימאן המפואר) את חומות העיר העתיקה ואת שעריה. חומת ירושלים נחשבת לאחת מהחומות המרשימות שנבנו באותה עת. משלהי התקופה העות’מאנית ואילך רווחת אמנות עממית כגון ציורי חאג’ (עלייה לרגל), גם בסמטאות הצרות של הרובע המוסלמי בעיר העתיקה וגם בכפרים הערביים שסביב ירושלים.

התקופה השלישית היא תקופת המנדט הבריטי. משנות העשרים עד שנות הארבעים של המאה העשרים נבנו בשכונות הערביות האמידות בדרום מערב העיר – בייחוד בטלביה, בקטמון ובבקעה – בתי רווחה בעיצוב עשיר, חלקם מקושטים באריחי קרמיקה מזוגגים בשלל צבעים. רבים ממבנים ערביים אלו, שבנו ערבים-נוצרים, מציגים מאפייני עיצוב זהים לאלה של בתים שבנו ערבים-מוסלמים.

*אל-חרם א-שריף (“המקום הקדוש המכובד” – בערבית) הוא שמו של הר הבית במקורות יהודיים ונוצריים.

קראו עוד

Muslim Design Identities

الهويّات التصميميّة الإسلاميّة

זהויות עיצוב מוסלמיות

Chapter A: Islamic Symbolism

Chapter B: Folk Art

Chapter C: Stonework Design

Chapter D: Gateways, Doorways,...

Chapter E: Windows

Chapter F: Screen Design

Chapter G: Ceramic Tiles

Chapter H: Interior Design